Σε αυτό το άρθρο θα καλύψουμε τα κάτωθι θέματα:

1. Πότε καταλαβαίνουμε ότι οι χορδές μας θέλουν άλλαγμα
2. Ποιοί είναι οι λόγοι που οι χορδές χάνουν την ποιότητά τους με το πέρασμα του χρόνου
3. Μερικές ωραίες εικόνες από Ηλεκτρονικό μικροσκόπιο που αγγίζουν τα σημεία 1,2
4. Συμβουλές για συχνότητα “σερβις” των χορδών,

Θέμα 1 : Πότε καταλαβαίνουμε ότι οι χορδές μας θέλουν άλλαγμα

Οι τρόποι που θα καταλάβουμε ότι ήρθε η ώρα να αλλάξουμε χορδές είναι οι εξής:

• O ήχος είναι αμβλύς…ή αλλιώς πληκτικός.
• Η χορδή δεν φαίνεται να πάλλεται έντονα
• Ο χρόνος που η χορδή πάλλεται αφού την χτυπήσουμε είναι αισθητά μειωμένος
• Ο ήχος είναι οξύς, ιδιαίτερα στις υψηλές νότες.
• Δυσκολία να είναι κουρδισμένη σε όλη την έκταση της χορδής
• Δεν θυμάστε την τελευταία φορά που τις αλλάξατε

Θέμα 2 : Ποιοί είναι οι λόγοι που οι χορδές χάνουν την ποιότητά τους με το πέρασμα του χρόνου

• Οι χορδές στο μπουζούκι είναι μεταλλικές. Όλα τα μέταλλα οξειδώνονται ειδικά αν το περιβάλλον έχει αυξημένη υγρασία όπως και συμβαίνει με τον ιδρώτα από τα δάχτυλά μας.
• Η οξείδωση αλλιώνει τη μηχανική συμπεριφορά του μετάλλου.
• Οι χορδές έχουν ημερομηνία λήξης αν η συσκευασία δεν είναι αεροστεγής! Δεν χρειάζεται να είναι πάνω στο όργανο για να οξειδωθούν.
• Οι χορδές αποτελούνται από νήμα χαλκού το οποίο είναι σπειρωτό. Η τραχύς επιφάνειά του βοηθάει να παγιδεύει ακαθαρσίες, ιδρώτα, δέρμα και λάδια τα οποία εκκρίνονται από τα δάχτυλα. Περισσότερα για αυτό στο Θέμα 3 κάτωθι.

Θέμα 3 : Μερικές ωραίες εικόνες από Ηλεκτρονικό μικροσκόπιο που αγγίζουν τα σημεία 1,2

Η θεωρία είναι καλή αλλά τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις πραγματικές εικόνες των ανωτέρων σημείων. Χρησιμοποιώντας ένα ηλεκτρονικό μικροσκόπιο (ο Γράφων είναι Δρ. Μεταλλουργός) παρατηρήσαμε από κοντά τις σπείρες, την οξείδωση αλλά και τις ακαθαρσίες μια χορδής 6 ετών.

Η χορδή ήτανε πάνω στο δέυτερο μπουζούκι το οποίο χρησιμοποιείται ελάχιστα. Παίζοντας με τις παλιές χορδές παρατήρησα όλα τα σημεία στη λίστα του Θέματος 1. Η χορδή ήταν σκληρή. Δεν παλλότανε ιδιαίτερα. Ήταν κουραστική στο παίξιμο και ήταν ψηλή. Το μπουζούκι δύσκολα κούρδιζε. Ακόμα η χορδή είχε πλαστικά παραμορφωθεί στα σημεία μεταξύ των τάστων με αποτέλεσμα να βρίσκει το δάχτυλο στο γλύστριμα.

Ας πούμε πρώτα δύο κουβέντες για το τί είναι το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.

Το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο είναι ένα επιστημονικό όργανο που συνήθως κοστίζει άνω των 100.000 ευρώ. Χρησιμοποιείται για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον για μεγεθύνσεις από 10 φορές μέχρι 50.000 φορές και δεύτερον για να αναλύσει τη χημική σύσταση.

Πάμε λοιπόν κατευθείαν στις εικόνες.

Εικόνα 1. Χορδή Ντο – 6 ετών από μπουζούκι – Σπείρες και ακαθαρσίες

Στην εικόνα 1 μπορούμε να δούμε τη χορδή ΝΤΟ. Το σημείο που παρατηρούμε είναι στο διάστημα της ΝΤΟ#. Πάνω αριστερά δηλαδή όπως κοιτάμε τη ταστιέρα.
Όλοι έχουμε μια ιδέα πόσο παχιά είναι η χορδή. Το πάχος όπως μπορούμε να δούμε κ από την εικόνα ανέρχεται περίπου σε μισό χιλιοστό.

Άλλες παρατηρήσεις που μπορούμε να κάνουμε είναι οι σπείρες. Παρατηρείστε ότι μεταξύ των σπειρών υπάρχουν μικρές εγγοπές. Και μέσα στις εγκοπές παρατηρήστε τις ακαθαρσίες που προαναφέραμε.

Πάμε τώρα να μεγενθύνουμε και άλλο!

Εικόνα 2. Χορδή Ντο – 6 ετών από μπουζούκι – Πλαστική παραμόρφωση

Στην Εικόνα 2 βλέπουμε στο αριστερό μέρος πως οι πρώτες δύο σπείρες έχουν παραμορφωθεί πλαστικά. Αυτό σημαίνει ότι το μέταλλο έχει μόνιμα μετακινηθεί. Αυτό δημιουργείται λόγω της διαρκής επαφής της χορδής με τα τάστα με συνέπεια να παραμορφώνονται. Αυτή η παραμόρφωση επηρεάζει τις μηχανικές ιδιότητες του μετάλλου κ αλλοιώνει την ποιότητα του ήχου.

Πάμε να δούμε ακόμα μία εικόνα από την περιοχή του ΜΙ.

Εικόνα 3. Χορδή Ντο – 6 ετών από μπουζούκι – Πλαστική παραμόρφωση στην περιοχή του ΜΙ

Στην Εικόνα 3 είναι ξεκάθαρο πόσο εκτενής παραμόρφωση έχει υποστεί η χορδή. Σε αυτή την περίπτωση η παραμόρφωση είναι ορατή και με γυμνό μάτι κ φαίνεται σαν ένας κόκκος σκόνης.  Τα δάχτυλα πλέον δε γλιστράνε ελεύθερα στη χορδή με αποτέλεσμα να αλλιώνεται περαιτέρω ο ήχος.

Οι επόμενες δύο είκόνες είναι πιο πολύ επιστημονικού ενδιαφέροντος κ παρατίθεται μια σύντομη εξήγηση:

Εικόνα 4. Λεπτομέρεια σε σπείρα. Διακρίνονται: Οξείδωση του μετάλλου, ακαθαρσίες και γραμμές ολίσθησης στο μέταλλο (Δες κ Εικόνα 5).

Εικόνα 5. Μεγέθυνση 4000Χ σε σπείρα. Διακρίνονται οι γραμμές ολίσθησης.

Στην φωτογραφία 4 και 5 διακρίνουμε με μεγάλη λεπτομέρεια τις λεγόμενες γραμμές ολίσθησης του κρυστάλλου. Τα μέταλλα αποτελούνται από κρυστάλλους οι οποίοι όταν παραμορφώνονται γλιστράνε σε συγκεκριμένα επίπεδα όπως μπορούμε να δούμε στην εικ 5. Τα επίπεδα ενδείκνυνται από τις παράλληλες γραμμές. Για περισσότερα στο θέμα βγείτε από αυτή τη σελίδα κ διαβάστε μεταλλουργία και επιστήμη υλικών. 🙂

Δεν τελειώνει εδώ η εξερεύνησή μας με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.

Όπως είπαμε κάνει δύο πράγματα. Προσφέρει μεγάλες μεγεθύνσεις και επίσης μπορεί να μας δείξει τη χημική σύσταση σε οποιοδήποτε σημείο της εικόνας.

Πάμε λοιπόν να δούμε τι μας αποκαλύπτει για τις άνωθι εικόνες.
Πρώτα ας δούμε τη χημεία του μετάλλου στο πιο καθαρό του σημείο. Δηλαδή εκεί που ακουμπά διαρκώς τα τάστα.

Εικόνα 6. Μεγέθυνση σε σπείρα. Διαβάζουμε την χημική σύσταση στο κόκκινο τετράγωνο.

Το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο παράγει ένα γράφημα σαν το κάτωθι στην εικόνα 7.

Εικ. 7. Μεγέθυνση σε σπείρα.

Όπως βλέπουμε μας δείχνει διάφορα στοιχεία. Πάμε να τα δούμε κατά ομάδες:

Το μέταλλο αποτελείται από σπείρα Χαλκού με επικάλυψη Αργύρου (Ag) δηλαδή ασήμι. Όπως βλέπουμε στην εικόνα 7 αυτές είναι και οι πιο έντονες ενδείξεις.  H επικάλυψη του αργύρου είναι για λόγους προστασίας του χαλκού από την οξείδωση. Πολύ ακριβές χορδές φτιάχνονται κ από κράματα του Αργύρου. Αλλά η συγκεκριμένη έχει απλά μια πολύ λεπτή επικάλυψη αργύρου.

Για να δούμε κ τώρα τη χημική σύσταση:

Εικ 8. από 6,7.

Όπως βλέπουμε διαβάζουμε κυρίως χαλκό και κατά δεύτερον Άργυρο. Είναι αναμενόμενο διότι η επικάλυψη ασημιού φθείρεται κ φανερώνει το χαλκό που είναι από κάτω. Το οξυγόνο φανερώνει την οξείδωση των μετάλλων και είναι φυσικό να υπάρχει. Ο άνθρακας C είναι λόγω των ακαθαρσιών, δηλαδή οργανική ύλη που υπάρχει πάνω στη χορδή.

Τώρα θα δούμε και μια χημική ανάλυση ακαθαρσιών όπως φαίνονται στην Εικόνα 9:

Εικόνα 9. Χημική σύσταση ακαθαρσιών.

Όπως βλέπουμε στην εικόνα 9 τα άσπρα σωματίδια ανάμεσα στις σπείρες αποτελούν τις λεγόμενες ακαθαρσίες. Η χημική τους σύσταση δέιχνει ότι είναι κυρίως οργανικά στοιχεία, το οποίο σημαινει ότι μπορεί να είναι νεκρά κύτταρα από το δέρμα μας ή σκόνη από το περιβάλλον.

Αυτά λοιπόν με το ταξίδι μας με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Στο μέλλον θα αναλύσουμε και τις διαφορές μεταξύ ανταγωνιστικών χορδών.

Θέμα 4 : Συμβουλές για συχνότητα “σέρβις” των χορδών.

• Καθαρίζουμε τις χορδές μετά από κάθε παίξιμο με ένα μαλακό ύφασμα. (microfibers). Έτσι αποφεύγεται το μάζεμα ακαθαρσιών και αργεί η οξείδωση του μετάλλου.
• Αν χρειάζεται να κουρδίζετε πολύ συχνά τις χορδές τότε είναι σημάδι πως πρέπει να τις αλλάξετε!
• Αν ακούγονται στεγνές κ ο ήχος αμβλύς είναι επίσης ώρα να τις αλλάξετε!
• Όσο πιο συχνά αλλάζετε τις χορδές τόσο καλύτερα!
• Οι χορδές είναι στην καλύτερη κατάσταση την πρώτη μέρα. Από εκεί και πέρα φθείρονται.
• Να βλέπετε ημερομηνία παραγωγής στις χορδές και να προτειμάτε αεροστεγής συσκευασίες.

Καλές πενιές

Δρ. Κίμων Συμεωνίδης